Vroeger op de basisschool heb ik wel eens een werkstuk ingeleverd over straatnamen. Er werd geen richtlijn gegeven hoe dit werkstuk er uit moest zien, geen instructies; te schrijven naar eigen inzicht.
De leerkracht had waarschijnlijk een ethymologisch onderzoek verwacht, naar de herkomst van straatnamen in de regio of iets dergelijks.
Wat hij van mij kreeg was een uitgebreide (alfabetische, dat wel!) opsomming van opmerkelijke straatnamen in de stad. Afgezien van een voorpagina en titelblad, opende en besloot ik mijn document met het statement: ‘Er zijn veel leuke straatnamen in de buurt, zoals:’
Hierop volgde een mooie selectie uit het straatnamenboekje uit de boekenkast.
Hij vond dit gemakszuchtig en keurde mijn werkstuk af. Ik vond dat op mijn beurt dan weer oneerlijk, want een vrije invulling van een werkstuk kun je niet zomaar afkeuren, of je moet betere instructies geven.

Ik heb vaker situaties gehad waar mijn interpretaties van opdrachten als lui of ongepast worden gezien.
Een kerstverhaal verzinnen voor lessen engels? Kan dus prima over een vermeende wietplantage in de schuur van Maria gaan. De de ezel tripte op LSD en wilde liever een baksteen zijn.
Een wiskundig probleem formuleren in verhaalvorm kan perfect, wanneer je de gebruikelijke 20 appels vervangt voor elk obscuur stuk fruit dat je kent.
Een gedegen uiteenzetting over het ontstaan van hijskranen of gordijnhaakjes moet kunnen, wanneer de keuze voor het onderwerp vrij staat.

“Je kan zoveel meer”, zei men dan. Of zoals vaker dan eens in zwierige letters in mijn rapporten stond: “Marieke is zo veel intelligenter dan ze op school laat zien, als ze er maar eens wat mee dééd!”
Zelf kon ik daar, ook toen al, om lachen. Men ziet de capaciteiten blijkbaar prima, ik investeer geen uren aan tijd voor een hoog cijfer waar je op langere termijn toch geen reet aan hebt, en zoiets als zo’n straatnamenwerkstuk lokt uit tot creatief denken en spelen binnen de kaders.
Mijn moeder, oom, en enkele leerkrachten begrepen precies wat ik bedoelde, en staken precies hetzelfde in elkaar.
De meeste anderen zagen dit niet zo, en vonden me onherroepelijk gemakszuchtig.

Jaren later pas, met name toen ik in de psychiatrie kwam te wewrken, ontmoette ik gelijkgestemden. Een label van gemakszuchtig of in enige mate berekenend, maar bij navraag bleken het creatieve, slimme enthousiastelingen die er weinig uitdaging in zagen braaf in de pas te lopen en orders op te volgen zonder alles om zich heen te willen bevragen. Dit blijken, tot op de dag van vandaag, verreweg de meest intrigerende mensen.